Pod koniec maja grupa studentów filozofii wraz z prof. Arturem Pacewiczem przebywała w Neapolu w ramach programu Erasmus+. Pobyt zaczął się od wykładu poświęconego nie tylko praktycznym aspektom poruszania i przemieszczania się po tym wielkim mieście, lecz także kwestiom historycznym — początkom miasta, jego historii starożytnej, a także wątkom polskim, gdyż to właśnie w Neapolu zmarł i został pochowany Gustaw Herling Grudziński.
W kolejnych dniach zwiedzano Muzeum Archeologiczne, gdzie zgromadzono rozmaite artefakty ze starożytności: rzeźby, mozaiki, naczynia, freski. Dla filozofów z pewnością gratką była możliwość zobaczenia rzeźb reprezentujących różnych filozofów starożytnych oraz słynna mozaika, na której zobrazowano zajęcia w Akademii Platona.
Nie obyło się też bez zwiedzania zniszczonych przez wybuch Wezuwiusza miejscowości Pompeje i Herkulanum. Można było na własne oczy zobaczyć, jak mieszkali starożytni, przejść się ulicami i chodnikami, które niegdyś tętniły życiem.
W ramach powtórzenia z filozofii starożytnej przypomniano naukę Epikura, gdyż właśnie w Herkulanum znaleziono zwęglone zwoje papirusowe, które zawierały dzieła epikurejczyka Filodemosa z Gadary (niestety Villa dei Papyri była zamknięta). Tutaj też można zdać sobie sprawę z ogromu tragedii, jaka miała miejsce w 79 roku. Po pierwsze, wykopaliska odsłoniły wybrzeże portowe, a obecnie morze znajduje się w dużej odległości od tego miejsca. Po drugie, można zobaczyć, jak gruba, dochodząca nawet do 12 metrów, warstwa popiołu wulkanicznego przykryła miasto.
Studenci zwiedzali również różne dzielnice Neapolu. W Parco Vergiliano odwiedzono nie tylko grób rzymskiego poety Wergiliusza, gdzie studenci zgodnie z tradycją złożyli na piśmie swoje prośby związane ze zbliżającą się sesją egzaminacyjną, lecz także odkryli pomnik poświęcony włoskiemu filozofowi Giacomo Leopardiemu, który w swych dziełach przedstawiał bardzo pesymistyczne poglądy na świat i człowieka.
Studenci mieli również sporo czasu na to, by samodzielnie eksplorować to wspaniałe miasto oraz zacieśniać relacje między sobą. Oto kilka refleksji z wyjazdu samych uczestników:
„Wyjazd na praktyki do Neapolu okazał się niezwykłym doświadczeniem, które pozostawiło niezatarte wrażenia. Neapol, miasto o bogatej historii i kulturze, zachwyca na każdym kroku. Jednym z najbardziej emocjonujących momentów było zwiedzanie starożytnych Pompejów i Herkulanum. Spacerując po ruinach, można było poczuć się, jakby czas cofnął się o dwa tysiące lat. Doskonale zachowane budynki, mozaiki i freski opowiadały historię życia sprzed wybuchu Wezuwiusza. Wizytę w Neapolu dopełniło zwiedzanie Grobu Wergiliusza, który skłaniał do refleksji nad twórczością wielkiego poety. Jest to miejsce, z którego również można podziwiać niesamowite widoki. Nie sposób było ominąć także Muzeum Archeologicznego, które jest skarbnicą wiedzy o starożytnym Rzymie. Zbiory muzeum, w tym rzeźby, mozaiki i artefakty z Pompejów i Herkulanum, zrobiły na mnie ogromne wrażenie. Każdy eksponat wydawał się, jakby opowiadał swoją historię. Praktyki w Neapolu były dla mnie wyjątkową podróżą w głąb historii i kultury. Neapol to miasto pełne zaskakujących miejsc, które łączy w sobie przeszłość z teraźniejszością, tworząc unikalną mozaikę, którą na długo zapamiętam”.
JAKUB JĘDRZEJCZYK
„Swoje doświadczenia z pobytu w Neapolu w ramach praktyk programu Erasmus+ podzielić mogę na ogniskujące się wokół dwóch kwestii. Pierwszym aspektem był kontakt z artefaktami kultury antycznej, możliwość ujrzenia na własne oczy kunsztu starożytnych rzeźbiarzy, poczucia namiastki klimatu rzymskiego miasta, czy zapoznania się z dużym zbiorem starożytnego malarstwa, dla mnie, ze względu na stosowane ówcześnie ujęcie perspektywy, szczególnie interesującym. Ciekawa była w tym kontekście także możliwość przybliżenia sobie doświadczeń polskich intelektualistów doby romantyzmu, których dwa wieki wcześniej inspirowały te same zabytki.
Drugim zasadniczym komponentem wyjazdu było doświadczenie miasta bardzo odmiennego od środowiska, w którym na co dzień żyję. Neapol zachwycił mnie swoją żywością i nieco niebezpiecznym, stymulującym chaosem, mimo że generowany przy tym hałas pozwolił mi odczuć zmęczenie.
Wieczorami przychodził czas, żeby natłok doświadczeń danego dnia ustrukturyzować wspólnie w rozmowach z innymi studentami. Wymiana spostrzeżeń nieraz przeradzała się w dyskusję o różnicach kulturowych, roli podróży, prawidłach rozwoju technologicznego, oraz, nader często, zagadnieniach estetycznych. Te ostatnie obejmowały tematy od sposobu ubierania się Włochów, przez urbanistykę i architekturę, po antyczne kanony piękna ludzkiej sylwetki i wpływ sposobu prezentacji dzieła na odbiór sztuki”.
ZOFIA KLEWIADO
„Wyjazd zorganizowany w ramach programu Erasmus+ jest doświadczeniem, które zdecydowanie polecam każdej osobie studiującej. Pozwolił mi on poznać bogatą kulturę Neapolu i Włoch, na różnych jej płaszczyznach, a wykłady przeprowadzone w czasie praktyk dały mi wiedzę umożliwiającą pełniejsze zrozumienie oglądanych miejsc. Historyczną wartość Kampanii mogłam poczuć, zwiedzając dobrze zachowane do naszych czasów pozostałości Pompeiów i Herkulanum, a także dzięki wizycie w Muzeum Archeologicznym, zachowane tam artefakty dają możliwość obcowania z kulturą antyku, która w Polsce jest nieosiągalna. Z kolei współczesny rytm miasta mogłam poczuć poprzez codzienną styczność podczas zakupów czy spacerów, a także w znajdującym się w Nepolu Muzeum Sztuki Współczesnej. Poznanie twórczości literatów związanych z miastem (Gustaw Herling-Grudziński, Elena Ferrante) oraz piękno Morza Tyrreńskiego dopełniły niepowtarzalnego wrażenia, jakie wyjazd na mnie wywarł. Wspomnienia z tych praktyk na pewno na długo pozostaną w mojej pamięci”.
JULIA KAŁUŻA
„Odbyte przeze mnie praktyki uważam za bardzo udane. Wyjazd ten umożliwił mi wyjazd do Włoch po raz pierwszy. Jestem pod ogromnym wrażeniem zarówno kultury tego kraju, jak i specyficznego klimatu samego Neapolu, którego burzliwe życie toczy się praktycznie w całości na ruchliwych, wąskich i pełnych skuterów ulicach. W czasie tygodniowego pobytu miałam możliwość poznania zarówno historycznej strony Neapolu reprezentowanej między innymi przez dużą ilość dobrze zachowanych zabytków np. podziemia miasta, czy grób samego Wergiliusza, jak i współcześniej kształtującej się w nim kultury dzięki wizycie w muzeum współczesnym.
Zanurzyć się w historii pozwoliła również wizyta w dwóch stanowiskach archeologicznych w Pompejach oraz Herkulanum. Przez ogromną tragedię, jaką był wybuch wulkanu Wezuwiusz w I wieku naszej ery, całe połacie starożytnych miast (niestety czasami łącznie z ich mieszkańcami) zostały zakopane po grubą warstwą pyłów wulkanicznych, co pozwoliło na zachowanie ich w rzadko spotykanie dobrym stanie do czasów współczesnych. Spacerując po nich, uzbrojeni w wiedzę z poprzedzających nasz wyjazd wykładów oraz po wizycie w Muzeum Archeologicznym Neapolu, mamy możliwość zrekonstruowania w naszej głowie codziennego życia starożytnych mieszkańców Imperium Rzymskiego z różnych warstw społecznych i zrozumienie go na poziomie niedostępnym za pomocą żadnego podręcznika.
Zdecydowanie poleciłabym każdemu miłośnikowi filozofii i historii odbycie podobnego rodzaju praktyk".
NATALIA KAŁUŻA