Mamy przyjemność poinformować, iż PWN wydało dwa tomy „Paralipomenów” jednego z najważniejszych współczesnych polskich filozofów Romana Witolda Ingardena. Pierwszy z nich zawiera nieznany dotąd „Dialog o dziele literackim” (Warszawa 2024, 340 stron), drugi – „O tożsamości przedmiotu” (362 strony). Redakcji dzieł dokonali: prof. Radosław Kuliniak (UWr), dr Mariusz Pandura (UWr), Łukasz Ratajczak (UW).
Opis wydawniczy
W tomie pierwszym „Paralipomenów” Romana Witolda Ingardena publikujemy nieznane dotąd jego prace archiwalne. Są to: „Dialog o dziele literackim”, pierwszy, toruński manuskrypt rozprawy „O dziele literackim”, a także dwie serie wykładów akademickich filozofa poświęconych dziełu literackiemu. Oryginalne prace Ingardena zostały poprzedzone „Wstępem”, w którym opisujemy krótko tematykę kolejnych tomów „Paralipomenów” oraz obszernym „Wprowadzeniem”, w którym przedstawiamy historię prac filozofa nad dziełem literackim. Każda z zamieszczonych w I tomie prac zawiera również krótkie omówienie treści. Wybór prac z zakresu badań Ingardena nad dziełem literackim był dla nas oczywisty. Dzieło literackie, które ukazało się po raz pierwszy w 1931 roku w języku niemieckim, a w języku polskim dopiero w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku, stanowi największe, obok „Sporu o istnienie świata”, osiągnięcie filozofa. Wykracza ono poza samą filozofię i znajduje do dnia dzisiejszego uznanie w oczach językoznawców. Ingarden pracował nad dziełem literackim przez wszystkie lata swojej twórczości naukowej. Był to temat nieustannie zgłębiany przez niego. Filozof wciąż rozszerzał zakres swoich badań, jednocześnie dzieląc się uzyskanymi wynikami ze studentami. Dotychczas, poza publikacją prac filozofa w tym zakresie, nie opracowano historii tych badań. W naszym „Wprowadzeniu” pragniemy zapełnić powstałą lukę. Mamy nadzieję, że przygotowana przez nas publikacja trafi zarówno do naukowców, zainteresowanych badaniami Ingardena nad dziełem literackim, jak i studenta, który będzie mógł zacząć zgłębiać swoją wiedzę o tym niezwykle interesującym obszarze badań naukowych.
W tomie drugim „Paralipomenów” Romana Witolda Ingardena prezentujemy notatki oraz szkice do jego rozprawy habilitacyjnej. Filozof stworzył w tym celu projekt, który zatytułował: „Studia przygotowawcze do pracy o formalnej budowie przedmiotu”. W jego skład weszły: pierwsze notatki do pracy „O względnych i bezwzględnych cechach przedmiotu”; drugie notatki do pracy „O względnych i bezwzględnych cechach przedmiotu”; szkic pracy „O względnych i bezwzględnych cechach przedmiotu”; szkic do rozprawy „O względnych i bezwzględnych cechach przedmiotu”; szkic do rozprawy „O przedmiocie i jego cechach”; szkic do rozprawy „W sprawie tożsamości przedmiotu. Pamięci Adolfa Reinacha”. Niniejsze rozprawki oraz szkice złożyły się pośrednio na powstanie habilitacji filozofa: „Essentiale Fragen. Ein Beitrag zu dem Wesensproblem“, opublikowanej w języku niemieckim w „Jahrbuch für Philosophie und Phänomenologische Forschung”. We „Wprowadzeniu” do niniejszego tomu przedstawiamy niezwykle ciekawą i nieznaną dotąd historię habilitacji i przewodu habilitacyjnego filozofa. Pokazuje ona dokładnie, jak ciężko było w tamtych latach uzyskać w Polsce awans naukowy, a później pracę na wyższej uczelni, nawet Ingardenowi, jako uczniowi Husserla. Nie wystarczyło posiadać doktorat Uniwersytetu Fryburskiego, trzeba było przejść trudne kolokwium habilitacyjne we Lwowie. Tom drugi „Paralipomenów” skierowany jest zarówno do specjalistów, interesujących się zagadnieniem tożsamości przedmiotu, przede wszystkim w ujęciu Ingardena. Student znajdzie w tym tomie niezwykle interesujące informacje o formacji naukowej Ingardena. Mamy nadzieję, że proces ten został przez nas dość dokładnie opisany. Doświadczenie habilitacyjne Ingardena stanowi też doskonały przykład dla zwolenników przywrócenia i odbywania na drodze naukowej procesu habilitacyjnego.
