W imponującej architektonicznym rozmachem i nowoczesnością przestrzeni Narodowego Centrum Kultury Filmowej (NCKF) w Łodzi odbył się wernisaż wystawy dedykowany pracy filmowej wielkiego polskiego reżysera, scenarzysty, filozofa – profesora Krzysztofa Zanussiego pod tytułem „Krzysztof Zanussi. «Zależy jak się patrzy»”.
Z Krzysztofem Zanussim Instytut Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego współpracuje od kilku lat, czego efektem jest m.in. udział Mistrza polskiej kinematografii w ubiegłorocznej konferencji o prawdzie w sztuce filmowej i wykład wygłoszony w Oratorium Marianum. Krzysztof Zanussi, wychowanek Roma Ingardena, wziął także udział w nagraniu promującym studia na naszym kierunku oraz udzielił dwuczęściowego wywiadu na kanale You Tube „Film i filozofia. Spotkania”. Filmografii Mistrza jest poświęcona czterystustronicowa monografia „Zanussi i następcy Protagorasa. Esej o filmie i filozofii” autorstwa profesora UWr Bogusława Pazia, który został zaproszony na łódzki wernisaż przez organizatorów.
Okazją do zorganizowania wystawy były obchodzone w czerwcu 85 urodziny profesora Krzysztofa Zanussiego. Na wernisażu zjawiło się wielu zacnych gości – zarówno ze świata kultury, polityki, jak i nauki, m.in. wiceprezydent miasta Łodzi Małgorzata Moskwa-Wodnicka, prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich Grzegorz Łoszewski, dyrektor NCKS profesor Syska (współredaktor m.in. trzytomowej „Historii kina”), była europosłanka Różna Thun. Sam Jubilat, zabierając głos, dał, jak zwykle, popis znakomitej formy intelektualnej i najwyższej kultury. W lapidarnych słowach przypomniał swoją drogę zawodową i opowiedział o aktualnych przedsięwzięciach, które realizuje - filmie fabularnym i teatrze telewizji. Wystąpienie Mistrza zakończyły gromkie brawa publiczności i wspólne odśpiewanie „Sto lat!”. Frekwencja dopisała znakomicie, o czym świadczy fakt, że zabrakło miejsc siedzących dla ok. trzydziestu procent widowni. Profesor Zanussi, co warto przypomnieć, jest nie tylko filmowcem – klasykiem polskiego i światowego kina, ale także czynnym stale wykładowcą, wybitnym intelektualistą i filozofem o rozległej i głębokiej erudycji. O tym ostatnim łatwo się przekonać, oglądając choćby takie jego dzieła, jak m.in.: „Struktura kryształu” (1969), „Iluminacja” (1973; z udziałem prof. Władysława Tatarkiewicza), „Barwy ochronne” (1976), „Spirala” (1978) czy ostatnia produkcja „Liczba doskonała” (2022), gdzie mamy bezpośrednie odniesienia do tzw. zakładu Pascala, ale także do tzw. pytania Leibniza i jego teorii światów możliwych.
Wreszcie parę słów o samej wystawie. Znakomicie dobrane światło w nowoczesnej przestrzeni dają odczucie wyjątkowości miejsca, w którym wystawa została zorganizowana. Na wernisaż składają się chronologicznie: kadry z filmów, zdjęcia z planów filmowych i różnojęzyczne plakaty filmów Reżysera, które prezentowano w kraju i za granicą. Na uwagę zasługują szczególnie ciekawe, niekiedy wręcz intrygujące, zdjęcia z planów filmowych, które odsłaniają nieznane widzom kulisy realizacji poszczególnych dzieł Mistrza.
Wystawa unaocznia, że w obliczu aktualnego, niespotykanego wcześniej w dziejach kryzysu racjonalności, warto sięgać po wszelkie metody odsłaniające kulturotwórczą rolę filozofii, w szczególności - fenomenem tym jest kultura filmowa. Wystawa trwa do marca 2025 roku, zaś budynek Narodowego Centrum Kultury Filmowej położony jest wygodnie dla wizytujących Łódź (kilkaset metrów od dworca PKP Łódź Fabryczna).
Tak do odwiedzenia omawianej wystawy zaprasza sam profesor Krzysztof Zanussi.
fot. Bogusław Paź